Namanê Dêsımi’o vırênu rınd nêzaneme !
Savas Sêngul
Waxtê Urartuyu de name “Dêsım” çino. O sıro de zımê Şumao, veroz İşuma. Uza ra dıme, waxtê Hermeniyu de zımê Akilisenio, veroz Sophena Sahunix be Sophena Mets (Mets Tsop‘k‘ Մեծ Ծոփք Sofena Pile). Namê suku estê, zaneme: Kammaka (Kemax), Xozat (Xozatinen), Derksene (Têrcan), Erez (Erzıngan), Karin (Erzurum), jü ki qalê jü asire kenê: Mamikonian. Nê ortê Dêsımi de mendêne. Namê Mamekiye uza ra yeno? Hetanê ma de jü asire esta, namê dae Menkana. Sarê ma vatêne: Ma dinu ra vame “Menku”, nafa ine xo be xo vanê: Manik.
Waxtê Büzansi, Saê inu, Justinien, serranê 600 de Ermenıstan kerd be çar parçey. Namê diyarê ma Dêsımi Armenia Quatra bi (Ermenıstanê çarine). Justinien ra gore, sarê hermeniyu wayirê medeniyeti nêbiy. Welatê dinu parçe kerd ke rınd hakım bo.
Kıtavê Paul GOUBERTi de (“Byzance avant l'Islam” – İslam ra raver Büzans, Editions A. et J. Picard et Compagnie, 1951, P. 298-301) çar teni nusnekar namê diyarê ma nia bare kenê:
|
Justinien |
Georges de Chypre |
Armeniyu. |
Stéphane de Taron |
|
Sadax |
Sophene |
Tsopkh Sadax |
Tsophk |
|
Ansitene |
Ansitene |
Handzith |
|
|
|
Digisine |
Degik |
|
|
|
Garine[1] |
Gorekh |
|
|
Balabitene |
Balabitene |
Balahovuitkh |
Balu[2] |
|
|
Paline[3] |
Balnatun |
Palnatun |
|
|
Chorzianene |
Xordzen |
Xordzean |
|
Asthianene |
Asthianen |
Hastiankh |
Hastiankh |
|
|
Monzouron[4] |
|
|
Suka en gırse Citharizon bi. Hermeniyu na suke ra vatêne Ktric, Süriyani Kitriz. Ewro name dae Köteriç. A suke de say (padisay) mendêne.
[1] Erzurum ewro.
[2] Balu : Verozê Dêsımi dero. Blabitene, biyo Balu, peydêna biyo Palu.
[3] Kıtav de vano Paline ortê Paluy be Arini. Ewro na suka Arghana.
[4] Kıtav de vano: Mzur, Mudzur ya ki Mundsur. Na diyarê kou yeno veroz ra. Dı Sopheney estê, Chorzianena rocawani (ğerb, mığrıb), zıme de diyarê Daranalisi, Armenia rocakewtene (mışrıq) I be II.
